Bcr/Abl tyrosine kinase inhibitors (imatinib, dasatinib…) กับความเสี่ยงต่อ HBV reactivation

เป็นที่ทราบกันแล้วว่าผู้ป่วยที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี (hepatitis B virus; HBV) เรื้อรัง หากได้รับยากดภูมิคุ้มกันหรือเคมีบำบัดที่เป็นพิษต่อเซลล์ (cytotoxic chemotherapy) อาจทำให้กลับมาเป็นไวรัสตับอักเสบบีได้ (HBV reactivation) การได้รับยาในกลุ่ม Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors ก็เช่นเดียวกัน ได้มีรายงานถึง HBV reactivation เมื่อใช้ imatinib หรือยาอื่นในกลุ่มดังกล่าว

ปัจจุบัน Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors ที่มีจำหน่ายแล้ว ได้แก่ imatinib, dasatinib, nilotinib, bosutinib และ ponatinib ใช้รักษาโรคมะเร็งชนิดต่างๆ (ขึ้นกับชนิดยา) เช่น chronic myeloid leukemia, Philadelphia chromosome positive acute lymphoblastic leukemia, มะเร็งกระเพาะอาหาร, มะเร็งไต เมื่อเร็วๆ นี้ สหภาพยุโรปได้มีการทบทวนข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors กับความเสี่ยงต่อการเกิด HBV reactivation ในผู้ป่วยที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง พบว่าบางรายเกิดตับวายหรือเกิดตับอักเสบชนิดเร็วร้าย (fulminant hepatitis) ทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตหรือต้องได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนตับ (liver transplantation) ซึ่งผลเสียเหล่านี้เกิดขึ้นเมื่อใดก็ได้ในช่วงที่ใช้ยาและอาจเกิดขึ้นกับยาตัวใดก็ได้ในกลุ่ม Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors จัดเป็น class effect ซึ่ง European Medicines Agency (EMA) โดย Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) ได้แนะนำให้ใส่คำเตือนเกี่ยวกับความเสี่ยงดังกล่าวลงในเอกสารข้อมูลผลิตภัณฑ์ (product information) ของยาทุกตัวในกลุ่ม Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors ในสหราชอาณาจักร (UK) โดยหน่วยงาน MHRA (the Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency) ในสังกัดของ Department of Health ได้มีข้อแนะนำแก่บุคลากรทางการแพทย์ถึงการใช้ยาในกลุ่ม Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors ไว้ดังนี้

• ทดสอบการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีในผู้ป่วยก่อนเริ่มการรักษาด้วยยาในกลุ่มนี้

• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญโรคตับและผู้เชี่ยวชาญในการรักษาไวรัสตับอักเสบบีก่อนเริ่มให้การรักษาด้วยยาในกลุ่มนี้แก่ผู้ป่วยที่มี seropositive (รวมถึงผู้ที่กำลังเป็น) หรือผู้ที่ให้ผลทดสอบการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเป็นบวกในระหว่างการรักษา

• เมื่อให้การรักษาผู้ที่เป็นพาหะของเชื้อไวรัสตับอักเสบบีด้วยยาในกลุ่มนี้ ควรเฝ้าติดตามอาการแสดงและอาการของการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีอย่างใกล้ชิดตลอดช่วงที่ให้ยา และเฝ้าติดตามต่อไปอีกหลายเดือนภายหลังหยุดยา

• หากเกิดอาการไม่พึงประสงค์ที่สงสัยว่าเกี่ยวข้องกับ Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors ให้รายงานไปยังองค์กรที่เกี่ยวข้องทราบ

อ้างอิงจาก:

(1) Bcr-Abl tyrosine kinase inhibitors: risk of hepatitis B reactivation. Drug Safety Update volume 9 issue 10 May 2016:1; (2) New product information wording – extracts from PRAC recommendations on signals. EMA/PRAC/87260/2016, 25 February 2016; (3) Lai GM, Yan SL, Chang CS, Tsai CY. Hepatitis B reactivation in chronic myeloid leukemia patients receiving tyrosine kinase inhibitor. World J Gastroenterol 2013;19:1318-21; (4) Ando T, Kojima K, Isoda H, Eguchi Y, Honda T, Ishigami M, et al. Reactivation of resolved infection with the hepatitis B virus immune escape mutant G145R during dasatinib treatment for chronic myeloid leukemia. Int J Hematol 2015;102:379-82.