Hyoscine butylbromide ชนิดฉีด...อันตรายต่อผู้ป่วยโรคหัวใจ

Hyoscine (scopolamine) butylbromide เป็นยาที่มีฤทธิ์คล้าย atropine (atropine-like drug) ออกฤทธิ์ต้าน acetylcholine (anticholinergic drug, antimuscarinic drug) โดยแย่งจับที่ตัวรับเดียวกัน ใช้เป็นยาลดอาการบีบเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบ (antispasmodic drug) ชนิดยาฉีดอาจฉีดเข้าหลอดเลือดดำหรือฉีดเข้ากล้ามเนื้อเพื่อลดการบีบเกร็งเฉียบพลันของกล้ามเนื้อเรียบที่ลำไส้ ท่อไต ท่อน้ำดี เป็นต้น การที่ยาออกฤทธิ์ต้าน acetylcholine จึงทำให้เกิดหัวใจเต้นเร็วและความดันโลหิตเพิ่มขึ้นได้ โดยเฉพาะยาฉีด ผลที่เกิดขึ้นดังกล่าวอาจรุนแรงในผู้ที่เป็นโรคหัวใจอยู่ก่อน เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว (heart failure) โรคหลอดเลือดโคโรนารี (coronary heart disease) ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (cardiac arrhythmia) หรือมีโรคความดันโลหิตสูงอยู่ก่อน นอกจากนี้ยังอาจเกิดการแพ้ยารุนแรง (anaphylaxis) ซึ่งเคยมีรายงานกล่าวว่าอาจถึงแก่ชีวิตได้ในผู้ที่มีโรคหลอดเลือดโคโรนารีอยู่ก่อนแล้วเทียบกับผู้ที่ไม่มีประวัติมาก่อน

เมื่อเร็วๆ นี้ ในสหราชอาณาจักร (UK) โดยหน่วยงาน MHRA (the Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency) ในสังกัดของ Department of Health แจ้งว่าได้รับรายงานถึงการเสียชีวิตของผู้ป่วยภายหลังได้รับยาฉีด hyoscine butylbromide รวม 9 ราย ผู้ป่วยส่วนใหญ่เสียชีวิตจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (acute myocardial infarction) หรือหัวใจหยุดเต้น (cardiac arrest) หน่วยงานดังกล่าวได้ให้ผู้ผลิตปรับปรุงเอกสารที่เป็นข้อมูลผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัยโดยเพิ่มคำเตือนถึงความเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายในผู้ป่วยที่มีโรคหัวใจอยู่ก่อน พร้อมทั้งให้ข้อแนะนำบุคลากรทางการแพทย์ถึงการใช้ hyoscine butylbromide ชนิดฉีดไว้ดังนี้

- hyoscine butylbromide ชนิดฉีดอาจทำให้เกิดผลไม่พึงประสงค์รุนแรง เช่น หัวใจเต้นเร็ว (tachycardia) ความดันโลหิตต่ำ (hypotension) และแพ้ยารุนแรง (anaphylaxis)

- ผลไม่พึงประสงค์ดังกล่าวข้างต้นอาจทำให้เสียชีวิตได้ในผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจอยู่แล้ว เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว โรคหลอดเลือดโคโรนารี ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ รวมถึงโรคความดันโลหิตสูง

- ควรระมัดระวังการใช้ hyoscine butylbromide ชนิดฉีดในผู้ป่วยโรคหัวใจ และเฝ้าระวังผู้ป่วยเหล่านี้ พร้อมทั้งเตรียมอุปกรณ์กู้ชีพไว้ให้พร้อมรวมถึงบุคลากรที่ชำนาญการกู้ชีพด้วย

- ห้ามฉีด hyoscine butylbromide ให้กับผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจเต้นเร็ว (tachycardia)

อ้างอิงจาก:

(1) Sanagapalli S, Agnihotri K, Leong R, Corte CJ. Antispasmodic drugs in colonoscopy: a review of their pharmacology, safety and efficacy in improving polyp detection and related outcomes. Therap Adv Gastroenterol 2017;10:101-13; (2) Hyoscine butylbromide (Buscopan) injection: risk of serious adverse effects in patients with underlying cardiac disease. Drug Safety Update volume 10 issue 7, February 2017: 1; (3) Buscopan Ampoules. https://www.medicines.org.uk/emc/medicine/281/SPC/Buscopan+Ampoules/