Avelumab…PD-L1 monoclonal antibody ที่ใช้รักษา Merkel cell carcinoma

Merkel cell carcinoma เป็นมะเร็งประสาทต่อมไร้ท่อ (neuroendocrine carcinoma) ชนิดหนึ่ง พบได้ยาก เกิดกับ Merkel cell ที่อยู่ใต้ผิวหนัง พบได้บริเวณใบหน้า คอและศีรษะ มะเร็งชนิดนี้โตเร็วและมีอันตรายมาก การรักษามีหลายวิธีขึ้นกับระยะโรคคล้ายกับการรักษาโรคมะเร็งทั่วไป ได้แก่ การผ่าตัด การฉายรังสี และการใช้ยาซึ่งมีทั้งยาเคมีบำบัดและยาชีววัตถุ

Avelumab เป็น human IgG1 lambda monoclonal antibody ออกฤทธิ์ต่อ programmed cell death ligand-1 (PD-L1) ขัดขวาง PD-L1 ไม่ให้จับกับ programmed cell death protein 1 (PD-1) และตัวรับอื่น (เช่น B7.1) ซึ่งที่เซลล์เนื้องอกมีการปรากฏของ PD-L1 อย่างมากทำให้จับกับ PD-1 บน T cells ได้มาก เป็นเหตุให้การตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันต่อเนื้องอกลดลง เป็นการยับยั้ง antitumor activity ของร่างกาย (ดูเรื่อง “PD-1 และ PD-L1…เป้าหมายในการออกฤทธิ์ของยาต้านมะเร็ง” ใน “ข่าวยา” ประจำสัปดาห์ที่ 2 เดือน พฤษภาคม ปี 2559) ดังนั้นเมื่อ avelumab ขัดขวาง PD-L1 ไม่ให้จับกับ PD-1 ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันกลับมาทำหน้าที่กำจัดเนื้องอกได้ ยานี้ได้รับอนุมัติให้วางจำหน่ายแล้วในบางประเทศเมื่อเร็วๆ นี้ ในข้อบ่งใช้สำหรับรักษา Merkel cell carcinoma ระยะแพร่กระจายในผู้ใหญ่และเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 12 ปีขึ้นไป ยานี้ผลิตออกจำหน่ายในรูปยาน้ำสำหรับหยดเข้าหลอดเลือดดำ (intravenous infusion) มีตัวยา 200 มิลลิกรัมในปริมาตร 10 มิลลิลิตร (20 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร) บรรจุขวดสำหรับการใช้ครั้งเดียว ขนาดที่แนะนำ คือ 10 มิลลิกรัม/กิโลกรัม หยดเข้าหลอดเลือดดำนาน 60 นาที ให้ยาทุก 2 สัปดาห์ ให้ไปจนกว่าจะใช้ไม่ได้ผล (ควบคุมโรคไม่ได้) หรือจนกว่าเกิดอาการพิษที่ยอมรับไม่ได้

การที่ avelumab ได้รับอนุมัติในข้อบ่งใช้ข้างต้นเนื่องจากมีการศึกษาทางคลินิก (JAVELIN Merkel 200 trial) เป็น open-label, single-arm, multi-center study ศึกษาในผู้ป่วย Merkel cell carcinoma ระยะแพร่กระจายที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดที่ใช้กับโรคที่แพร่กระจายมาแล้ว จำนวน 88 คน ให้ยาขนาด 10 มิลลิกรัม/กิโลกรัม หยดเข้าหลอดเลือดดำนาน 60 นาที ให้ยาทุก 2 สัปดาห์ ให้ไปจนควบคุมโรคไม่ได้หรือจนกว่าเกิดอาการพิษที่ยอมรับไม่ได้ ประเมินผลทุก 6 สัปดาห์ คิดเป็น overall response rate (ORR) แบบ “confirmed ORR” ตาม RECIST guideline (version 1.1) ทำการวิเคราะห์ประสิทธิผลของยาโดยรวมหลังจากได้ผลการรักษาของผู้ป่วยรายสุดท้ายที่เวลา 12 เดือน พบว่า ORR ได้ 33.0% โดยมี complete response 11.4% และ partial response 21.6% อาการไม่พึงประสงค์ที่อาจพบ เช่น infusion-related reaction อ่อนแรง ปวดกล้ามเนื้อและกระดูก ท้องเดิน คลื่นไส้ ผื่น เบื่ออาหาร ปลายมือปลายเท้าบวม

อ้างอิงจาก:

(1) Avelumab. http://www.rxlist.com/bavencio-drug.htm; (2) Kim ES. Avelumab: first global approval. Drugs 2017;77:929-37; (3) Avelumab injection, highlights of prescribing information. https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2017/761049s000lbl.pdf